حضرت آیتالله سیستانی:
مسأله ۵۶۳ رساله: فرد شاغل مانند تاجر، کاسب، صنعتگر، کارمند، کشاورز، معلّم، کارگر، پس از گذشت یک سال از «شروع به کسب و کار»، سال خمسی وی فرا میرسد و باید خمس آنچه را که از مخارج سالش زیاد میآید بپردازد، هرچند درآمد روز گذشته باشد؛ به این معنا که سر سال، باید خمس هر مالی را که موجود بوده و در مؤونه (هزینهها و مخارج) صرف نشده بپردازد. بنابراین، ابتدای سال خمسی برای شاغلین، «اولین روز شروع کسب و کار» است و افراد شاغل نمیتوانند برای هر منفعت و سود کسبشان، سال جداگانهای در نظر بگیرند؛ البتّه کسانی که چند شغل دارند، حکم مربوط به آنان در مسألۀ «۵۶۵» ذکر میشود.
استفتاء از معظمله:
پرسش: من کاسبم سالهاست کار میکنم ولی تابه حال خمسام را حساب نکردم. سال خمسی من کی است؟ چه چیزهایی باید هر سال حساب کنم؟ خمس سالهای قبل که تابه حال پرداخت نکردم چی؟ اگر یادم نباشد که مازاد سرمایه من در سالهای قبل چه مقدار بوده چه کار کنم؟ آیا بر وسایل شخصی (غیر از سرمایه کار) مانند ماشین، فرش، لباس، یا خانه شخصی که میخریم خمس تعلق میگیرد؟
پاسخ: اولین روز شروع به کار، سر سال شما است و هر سال در آن روز باید خمس آنچه را باقى مانده است بپردازید، چه پول نقد باشد و چه مواد مصرفى، مانند آذوقهاى که باقى مانده و همچنین اثاث و لباس و مانند آن، اگر در سال اول خرید از آن استفاده نشده باشد. و نسبت به سالهاى گذشته که خمس ندادهاید باید همین محاسبه را انجام دهید چـون آنچه سر سال بـاقى مىمانده و بدون پرداخت خمس مصرف نمودهاید خمس آن در ذمه شما باقى است. و اگر مقدار خمسى که به ذمه است مشکوک بود، نسبت به مقدار معلوم باید بپردازید هر چند تدریجا و نسبت به مقدار مشکوک بنا بر احتیاط واجب باید با وکیل مرجع مصالحه کنید. به این صورت که اگر احتمال وجوب خمس در مبلغى ۵۰% باشد نصف خمس آن مبلغ را بپردازید. و اما خانه و اثاث و ماشین و سایر وسایل زندگى را اگر با درآمد سال خریده و استفاده نمودهاید خمس ندارد.
تصویری سهشنبه 25 مهر 1402