مالی که پیدا می‌کنیم

توجه۱: مالی که در حرم مکه پیدا شود، احکامش با آنچه ذیلا ذکر می‌شود، اندکی تفاوت دارد.

توجه۲: حضرت آیت‌الله سیستانی درباره مفهوم «درهم» در مسأله ۱۴۲۶ رساله خود توضیح داده‌اند که منظور از «درهم» سکه نقره­ای است که بنابر نظر مشهور، وزن آن معادل ۱۲.۶ نخود سکه نقره (نقره مسکوک) است و این مقدار حدوداً معادل ۲.۴۱۹ گرم می­باشد و ملاک همان وزن نقره است. آیات‌ عظام مکارم شیرازی (مسأله ۲۱۹۴ رساله) و خامنه‌ای (مسأله ۲۵۶۵ رساله امام خمینی(ره)) نیز درهم شرعی یا معیار را معادل ۱۲.۶ نخود نقره مسکوک در نظر گرفته‌اند.

توجه۳: به جهت اینکه فتاوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مطابق با فتاوای امام خمینی(ره) می‌باشد (مگر آنکه معظم‌له فتوای دیگری داشته باشند که در سایت مخصوص خود منتشر نموده باشند)، لذا به‌جز موارد اختلافی، فتوای ایشان همان فتوای امام راحل بوده و می‌توان به رساله امام خمینی(ره) مراجعه نمود.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای:

مسأله ۲۵۶۴ رساله امام خمینی(ره): مالی که انسان پیدا می‌کند، اگر نشانه‌ای نداشته باشد که به‌واسطه آن صاحبش معلوم شود، احتیاط واجب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد.

مسأله ۲۵۶۵ رساله امام خمینی(ره): اگر مالی پیدا کند که نشانه دارد و قیمت آن از ۱۲.۶ نخود نقره سکه دار کمتر است، چنانچه صاحب آن معلوم باشد و انسان نداند راضی است یا نه، نمی‌تواند بدون اجازه او بردارد، و اگر صاحب آن معلوم نباشد می‌تواند به قصد این که ملک خودش شود بردارد و در این صورت اگر تلف شود نباید عوض آن را بدهد، بلکه اگر قصد ملک شدن هم نکرده و بدون تقصیر او تلف شود، دادن عوض بر او واجب نیست.

مسأله ۲۵۶۶ رساله امام خمینی(ره): هرگاه چیزی که پیدا کرده نشانه‌ای دارد که به‌واسطه آن می‌تواند صاحبش را پیدا کند، اگرچه صاحب آن کافری باشد که در امان مسلمانان است، در صورتی که قیمت آن چیز به ۱۲.۶ نخود نقره سکه دار برسد باید اعلان کند و چنانچه از روزی که آن را پیدا کرده تا یک هفته هر روزی و بعد تا یک سال هفته‌ای یک مرتبه در محل اجتماع مردم اعلان کند کافی است.

حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی:

مسأله ۲۱۹۳ رساله: مال گمشده‌اى را كه انسان پيدا مى‌كند اگر نشانه‌اى ندارد كه با آن صاحبش معلوم شود (مانند يك اسكناس هزار تومانى) احتياط واجب آن است كه از طرف صاحبش آن را صدقه دهد و اگر خود او مستحق است مى‌تواند بردارد. اگر مال مهمى باشد احتياط آن است كه از حاكم شرع اجازه بگيرد.

مسأله ۲۱۹۴ رساله: هرگاه مالى را که پيدا کرده نشانه دارد ولى قيمت آن کمتر از يک درهم است، چنانچه صاحب آن معلوم باشد نمى‌تواند بدون رضايت او آن را بردارد و اگر صاحب آن معلوم نباشد مى‌تواند بردارد و تملّک کند و از آن استفاده نمايد و در صورت تلف شدن لازم نيست عوض آن را بدهد، بلکه اگر قصد تملّک هم نکرده باشد و بدون تقصير او تلف شود دادن عوض آن واجب نيست.

مسأله ۲۱۹۶ رساله: هرگاه مالى را که پيدا کرده نشانه دارد و قيمتش به اندازه يک درهم يا بيشتر است، بايد آن را تا يک سال اعلام کند (چنانچه از روزى که پيدا کرده تا يک هفته هر روز اعلام کند، بعد هفته‌اى يک بار تا آخر سال در محل اجتماع مردم کافى است) چه آن مال متعلّق به مسلمانى باشد يا کافرى که در امان مسلمانان است اعلام کردن واجب است.

حضرت آیت‌الله سیستانی:

مسأله ۲۵۸۲ رساله: مال گم شده اگر حیوان نباشد و انسان آن را پیدا کند و نشانه‌ای نداشته باشد که به‌واسطه آن صاحبش معلوم شود، چه قیمت آن کمتر از یک درهم باشد چه نباشد، می‌تواند آن را برای خود بردارد، ولی احتیاط مستحب آن است که آن را از طرف صاحبش به فقرا صدقه بدهد، و از این قبیل است پولی که علامت ندارد. ولی اگر مقدار و خصوصیت زمان و مکان علامتی برای پول باشد، باید آن را اعلان کند همچنان که در مسأله بعدی خواهد آمد.

مسأله ۲۵۸۳ رساله: هرگاه چیزی را که پیدا کرده نشانه‌ای دارد که به‌واسطه آن می‌تواند صاحبش را پیدا کند، اگرچه بداند صاحب آن کافری است که اموالش محترم است، در صورتی که قیمت آن چیز به مقدار یک درهم برسد، باید از روزی که آن را پیدا کرده تا یک سال در محل اجتماع مردم اعلان کند، و اگر قیمت آن از یک درهم کمتر باشد احتیاط واجب آن است که آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد و هر وقت صاحبش پیدا شد، چنانچه به صدقه دادن راضی نشود، عوض آن را به او بدهد.