معنای نماز و جایگاه آن از حضرت آدم (ع) تا پیامبر خاتم (ص)

مروری بر مطالب این جلسه:

صلاة در لغت به معنی دعا کردن، درود فرستادنو در اصطلاح شرع به معنای نماز آمده است.

صلاة در قرآن کریم به سه معنا آمده است:
1. به معنی دعا کردن و درود فرستادن (توبه/103)
2. به معنی سوت زدن و کف زدن (انفال/35)
3. به معنی نماز (بقره/42)

قاموس قرآن: «واژه «صلاة» به معنی توجه و انعطاف می باشد. [و در ادامه به نقل از تفسیر المیزان ذیل آیه 43 سوره بقره می گوید:] «صلاة» برای خداوند به معنی رحمت، برای ملائکه به معنی استغفار و برای انسان ها به معنی دعاست.»

آیه ای از قرآن کریم که برای هر سه گروه فوق واژه «صلاة» را به کار برده:{ان الله و ملائکته یصلون علی النبی یا ایها الذین ءامنوا صلوا علیه و سلموا تسلیما} احزاب / 56

برخی از تعابیری که برای نماز در قرآن و روایات وارد شده است: نور، برهان، عمود دین، رأس الأمر، سیـمای دین، بهترین اعمال، اول واجب دین بعـد از معرفـت الله و معرفت النبی، آنچـه که بایـد بیشتریـن همت انسـان صرف آن شود، میزان اعمال و ...

برخی آثار و ویژگی های نماز که بر نماز گزار مترتب می شود: برکت رزق، وسیله طرد شیطان، مستجاب شدن دعا، انیس در قبـر، جواب نکیر و منکر، برای میزان الهی نماز سنگینی و برای خدای تعالی نماز به منزله رضایت است و ...

آیا نماز بر امت های پیشین هم واجب بوده؟
در پاسخ باید گفت، یک پیغمبر نبوده که نماز در بین اعمالی که برای امتش آورده نبوده باشد. در این زمینه می توان به آیات زیر مراجعه کرد:
آیه 40 سوره ابراهیم، آیه 31 و 55 سوره مریم، آیه 87 سوره یونس، آیه 17 سوره لقمان، آیه 87 سوره هود وآیه 73 سوره انبیا که نماز تمام پیامبران را بیان می دارد.

در پایان این جلسه حدیثی جالب از امام صادق (ع) در باره حضرت آدم (ع) می شنویم که مربوط به زمان هبوط ایشان به روی زمین بعد از ترک اولی ایشان است:
در این حدیث آمده هنگامی که لکه ای سیاه در بدن حضرت آدم (ع) _ به خاطر آن ترک اولی _ ایجاد شده بود، جبرئیل نازل شد و به حضرت آدم (ع) گفت: «ای آدم برخیز و نماز کن.» با هر نمازی که حضرت آدم (ع) خواندند، لکه کوچک و کوچکتر شد تا جایی که از بین رفت.

در ادامه این حدیث جبرئیل به آدم (ع) می گوید: «ای آدم! حال و وضع فرزندان تو در مورد این نماز ها مانند وضع توست، حالی که این سیاهی را بر تن داشتی ... هر کس از فرزندان تو که در هر شبانه روز پنج نوبت نماز مقرر را بخواند، از گناهانش خارج می شود آن گونه که تو از این لکه سیاه خارج شدی.»

حال اگر ما نماز را اینگونه بشناسیم آیا آن را کنار می گذاریم؟ حالا می شود فهمید چرا اباعبدالله (ع) در روز عاشورا در آن بحبوحه بر می خیزد و نماز می خواند. کشته هم می دهند ولی نماز را ترک نمی کنند.