چگونگی وجوب نماز و زمان ابلاغ آن
-
مروری بر مطالب این جلسه:
آیا نماز اولین چیزی است که در قبـر و برزخ و قیامت مورد پرسش واقـع می شود؟
ابتدا باید گفت این ذهنیت به خاطر برخی احادیث ایجاد شده است. مانند حدیثی از حضرت پیامبر(ص) که در میزان الحکمه ص 3101 آمده است. ولی می دانیم که نماز عملی عبادی است و عقلاً قبیح است کسی را که نمی شناسیم عبادت کنیم. به عبارتی نماز فرع شناسایی پروردگار است. بنابر این احادیثی مثل حدیث فوق بیان می دارند که نماز در میان اعمال عبادی اول از همه مورد پرسش قرار می گیرد. پس اولین پرسش از شناخت پروردگار می باشد.حال یکی از احادیثی که مؤید این سخن است:
امام صادق (ع) در پاسخ به این سؤال که بهترین اعمال بعد از شناخت خدای تعالی چیست فرمودند: «بعد از معرفت به خدای تعالی هیچ چیزی با این نماز برابری نمی کند.» میزان الحکمه / ص 3095نماز از چه زمانی و چگونه بر پیامبر (ص) ابلاغ شد؟
در کتاب فروغ ابدیت، ص 372 می خوانیم: «قطعاً معراجی که در آن نماز های یومیه واجب شده است، پس از مرگ ابوطالب که در سال دهم بعثت بود اتفاق افتاده است ... ونیز مسلم است وجوب نماز چندی قبل از هجرت اتفاق افتاده است.»از حدیثی از امام باقر (ع) نیز این مطلب استفاده می شود که 10 رکعت از نماز های روزانه در معراج بر پیامبر (ص) واجب شد و پیامبر رحمت (ص) 7 رکعت بر آن افزود (ولایت تشریعی). * به آن 10 رکعت فرض الله، وبه آن 7 رکعت فرض النبی یا سنت نبوی می گویند.
علت وجوب نماز به عنوان یک عبادت چیست؟
توجه: کسی باید پاسخ این سؤال را بگوید که از خاندان وحی است، نه اینکه ما ازخودمان دلیل بتراشیم.
پس به سراغ پاسخ معصومین (ع) به این سؤال می رویم:
امام رضا (ع): «همانا علت وجوب نماز آن است که نماز اقرار به ربوبیت خداوند عز وجل است و نفی نظیر و شریک برای خداوند ... و نیز درخواست عفو از تقصیرات و بر طرف ساختن آثار گناهانی است که شخص در گذشته مرتکب شده ... و باز دارنده او از ارتکاب به گناهان است.» میزان الحکمه/ص 3102امام صادق (ع): « ... خدای تبارک و تعالی چنین خواست که مسلمان ها نام و یاد محمد (ص) و یاد دین او را از یاد نبرند ... و از یاد خدا غافل نشوند ... » میزان الحکمه / ص 3103
در پایان این جلسه ذکر دو نکته لازم به نظر می رسد:
1. در آیه 14 سوره طه می خوانیم: و أقم الصلوة لذکری. این آیه و دو حدیثی که ذکر شد، به ما می گویند اگر کسی نماز خوان نباشد و بگوید من به یاد خدا هستم، صد در صد دروغ می گوید و از محالات است این سخنش درست باشد.
2. نماز باید از جوانی پایه ریزی شود. اگر انسان مسلمان باشد و نماز خوان نباشد، نماز خوان کردنش در سنین پیری کاری بسیار بسیار مشکل است. یک نماز خوب و خلاصه هر کاری که انسان می خواهد برای نمازش انجام دهد، الآن باید پایه ریزی شود.