پاسخ به سوالات و شبهات پیرامون نماز

مروری بر مطالب این جلسه:

پاسخ به سؤالات و شبهات وارده پیرامون بحث نماز

سؤال اول: چرا بر افراد غیر عرب هم واجب است که نماز را به زبان عربی بخوانند؟
پاسخ: اگر قرار بود نماز به زبان دیگری مثلاً فارسی نازل شود، عرب ها و ... معترض می شدند.
اما پاسخ اصلی به این سؤال همان است که در بحث عبادت بیان شد. گفتیم که عبادت را معبود تعیین می کند نه عابد. در مورد نماز هم فرموده که به زبان عربی باید خوانده شود. پس ما هم موظفیم به همین زبان بخوانیم.

سؤال دوم: اگر در نمازی که خوانده ایم نقائصی وجود داشت و ما خواستیم جبران کنیم چه باید کرد؟
پاسخ: برای جبران این نواقص می توان به نماز های نافله روی آورد. در این باره حدیثی از یکی از معصومین (ع) می خوانیم: «نماز نافله جبران کننده نواقصی است که در نمازِ واجب است.» مستدرک الوسائل / ج1 / ص177
نافله یعنی آنچه که زیادی هست و نماز های نافله برای پر کردن خلل و نواقص نماز خوانده می شوند.
* توجه شود که نواقص مذکور مبطل نماز نیستند و شامل مواردی مانند حواس پرتی های سر نماز یا به جا نیاوردن رکوع و سجود آنگونه که شایسته است، می باشد.

سؤال سوم: بهترین تعقیبات بعد از نماز، برای کسانی که حال انجام آن تعقیبات مفصل را ندارند چیست؟
پاسخ: در ابتدا باید گفت که تعقیبات نماز یعنی آنچه که بعد از نماز به جا آورده می شود و فضیلت و خاصیت زیادی هم دارد.
اما از تعقیباتی که سبک ترند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. یکی از بهترین تعقیبات به اندازه 10 - 15 ثانیه سجده شکر است که بسیار هم فضیلت دارد و برای ذکر می توان گفت: «شُکراً لِالله» یا «عَفواً لِالله» یا «حَمداً لِالله.»
2. تسبیحات حضرت فاطمه (س) که ریشه قرآنی هم دارد. آیه 42 سوره احزاب: «پیغمبرم به این ها بگو یاد کنید خدای تعالی را بسیار.» ذیل این آیه در تفاسیر زیادی آمده که منظور از ذکر بسیار، تسبیحات حضرت زهرا (س) است.

حدیثی بسیار معتبر در این باره: امام صادق (ع): «ما امر می کنیم کودکان خود را به تسبیح فاطمه (س) چنان که امر می کنیم آن ها را به نماز. پس آن را ترک مکن که هر که مداومت نماید بر تسبیحات مادر ما زهرا (س) شقی و بد بخت نمی شود.» امالی صدوق / ص675 / مجلس 85 / ح16

سؤال چهارم: از امام صادق (ع) پرسیده شد: آیا نماز را به صورت زیبا خواندن به هدف اینکه کسی که او را می بیند به او تمایل پیدا کند ریاست؟ (اینجا هدف خودنمایی نیست بلکه این است که بیننده از نماز خواندن لذت ببرد.)
پاسخ: حضرت در پاسخ می فرمایند: «این از ریا محسوب نیست.» بحار الانوار / ج69 / ص301 / ح39

سؤال پنجم: آیا تکرار اذکار قرآنی مخصوصاً حمد و سوره در نماز جایز است؟
پاسخ: امام کاظم (ع) می فرماید که من از پدرم امام صادق (ع) سؤال نمودم: «آیا جایز است انسان نماز گزار هرگاه در حال قرائت حمد یا سوره به آیه ای برسد که در آن تهدید باشد ]مثل غیر المغضوب ...[، گریه کند و آیه را تکرار نماید؟» حضرت فرمود: «هر قدر خواست تکرار کند و هرگاه گریه اش آمد اشکالی ندارد.» علل الشرایع / ج2 / ص14

سؤال ششم: علت گفتن سه سلام در پایان نماز چیست و سلام دوم و سوم خطاب به چه کسانی است؟
پاسخ: در پاسخ به قسمت اول سؤال باید گفت که سلام به معنی درود است و عرب هم در آغاز و هم در پایان دیدار از آن استفاده می کند.
اما قسمت دوم سؤال. سلام اول که خطاب به پیامبر(ص) است. اما از حدیثی از امام علی (ع) چنین استفاده می شود که در سلام دوم، نماز گزار سلام را از جانب خداوند بر خود و بر تمام بندگان صالح خداوند می فرستد. سلام سوم نیز سلام بر ملائکه موکل و بر همه فرشتگان می باشد.

* در پایان این بحث نکته ای جالب را متذکر می شویم و آن اینکه خود پیغمبر (ص) نیز در پایان نماز به خود سلام می داده. چرا؟ چون معبود عبادت را مشخص می کند و پیغمبر (ص) نیز عابد است.