اثبات توسل به اموات از دیدگاه اهل سنت و شیعه

مروری بر مطالب این جلسه:

خلاصه آنچه در این جلسه 55  می شنوید:

در ابتدای جلسه مجدداً نتایج حاصل از آیات جلسه قبل مرور شد و این مطلب در ادامه آن نتایج بیان شد: اگر فردی آمد و آیه «اُدعونی اَستَجِب لکم» را خواند و گفت طبق این آیه فقط باید از خدا درخواست کرد (منکر توسل شد)، شما هم بگویید من توسل می کنم چون خود خداوند در قرآن توصیه به آن کرده است.

توجه: توسل هم باعث می شود دعای ما زودتر به اجابت برسد و هم اینکه اگر بنا نباشد به اجابت برسد، به واسطه آبروی شفیع ما راه اجابتش باز می شود.

تا اینجا اگر چه توسل از قرآن اثبات شده ولی برای تحکیم مطلب، توسل جستن به ارواح را از روایات شیعه و سنی بررسی می کنیم.

روایت اول را از کتب اهل سنت نقل می کنیم (البته شیعیان هم این روایت را نقل کرده اند). این روایت که از روایات بسیار معتبر اهل سنت است، توسل حضرت آدم (ع) به خمسه طیبه (ع) مخصوصاً پیامبر خاتم (ص) را بیان می کند. نکته جالب این حدیث اینجاست که راوی حدیث خود خلیفه دوم (عمر ابن الخطاب) است. این روایت به عبارات مختلفی ضبط شده که خلاصه یکی از آن ها بدین شرح است:

خلیفه دوم از پیامبر (ص) نقل می کند که وقتی حضرت آدم (ع) پس از تخلف از نهی ارشادی پروردگار تصمیم به توبه گرفت، سر به آسمان بلند کرد و از خداوند به حق حضرت محمد (ص) برای خود طلب بخشش نمود. (توجه: بعضی از شیعیان و اهل سنت این روایت را ذیل آیه 37 سوره بقره آورده اند.)

بررسی روایت:

1- حضرت آدم (ع) زمانی به پیامبر خاتم (ص) متوسل شده که هنوز آن حضرت از نظر جسمانی متولد نشده است. این مطلب اثبات می کند که اگر توسل به شخصی که هنوز به دنیا نیامده صحیح است، توسل به کسانی که پس از سال ها زندگی از دنیا رفته اند والآن روحشان زنده است به طریق اولا جایز بوده و مشروعیت دارد.

همچنین اینجا طبق آیه 37 سوره بقره و روایات نقل شده از شیعه و سنی در ذیل آن، جایز بودن توسل به کسانی که هنوز به دنیا نیامده اند نیز ثابت شد.

2- ما در این جلسه اسناد متعدد این روایت را در بین اهل سنت و همچنین شیعه بررسی و معرفی کردیم. حال اگر کسی از اهل سنت آمد و گفت ما این روایت را (با وجود این تواتر) قبول نداریم، به او باید گفت: با این حساب شما باید تمام کتب اهل سنت را کنار بگذاری. چراکه اگر این روایت با این تواتر صحیح نباشد، سایر روایات اهل سنت هم صحیح نخواهد بود.

با تمام این حرف ها ابن تیمیه که تمام تفکرات داعشی ها از اوست، در کتاب خودش در یک جمله بدون آنکه دلیلی برای گفته خود بیاورد نوشته است: «این حدیث کذب محض است.»!

روایت دوم را هم باز از اهل سنت نقل می کنیم. در کتاب «وَفاءُ الوَفاء» و کتب دیگر اهل سنت به این روایت اشاره شده است. این روایت بیان می دارد که روزی منصور دوانقی وارد مسجد النبی می شود و در آن جا با مالک (رئیس فرقه مالکیه اهل سنت) وارد بحث و مناظره می شود. منصور در حین این مناظره با مالک - که در نزدیکی قبر پیامبر (ص) در جریان بود – ناگهان عصبانی می شود و فریاد می زند. در این هنگام مالک با استناد به آیات 2، 3 و 4 سوره حجرات، منصور را به آرامش دعوت می کند و به او می فهماند در مقابل پیامبر (ص) نباید صدای خود را بالا برد و اضافه می کند که «حرمت رسول خدا در حال ممات مانند حرمت او در حال حیات است.» پس از آن که منصور متوجه اشتباه خود می شود سؤالی از مالک می کند و او هم در حین پاسخ به او می گوید که هنگام دعا رو به قبر پیامبر (ص) بایستد و از حضرت طلب شفاعت کند.

بررسی روایت:

1- مرحوم علامه امینی در کتاب الغدیر، ج5، ص125 این روایت را از بسیاری از کتب عامه اهل سنت نقل کرده است.

2- خود این روایت هم نشان می دهد که ماجرای توسل حضرت آدم (ع) به پیامبر خاتم (ص) قبل از خلقت ظاهری آن حضرت، صحت دارد. چراکه مالک نزد منصور دارد به این روایت استناد می کند.

3- مناظره مالک و منصور، در مسجد و در مقابل مردم بوده و این نشان می دهد که توسل در بین صحابه و تابعین و... امری مشروع بوده است. چراکه مردم به این سخنان اعتراض نکرده اند و اگر می کردند، ثبت می شد.

پس فقط وهابی ها هستند که حتی بر خلاف روش صحابه منکر توسل اند.

4- هم اکنون بالای سر قبر پیامبر (ص) وهابی ها تابلویی نصب کرده اند و همین آیات 2 و 3 سوره حجرات را روی آن نوشته اند. شرطه های حاظر در آن محل هم به هرکس که در آنجا با صدای بلند به پیامبر (ص) سلام بگوید می گویند آرام باش و به این تابلو اشاره می کنند تا فرد احترام نگه داشته و صدایش را در مقابل پیامبر (ص) پایین بیاورد.

خُب اگر ]طبق عقیده وهابیت[ پیامبر (ص) از دنیا رفته و چیزی را متوجه نمی شود، پس نصب این تابلو و این تذکر دادن شرطه ها چه معنایی دارد؟ پیامبر که از دنیا رفته است.

پس مناظره بین مالک و منصور برای ما ثابت می کند که پیغمبر (ص) پس از مرگ همچنان می شنود، درک می کند، می فهمد و قدرت هایی که خداوند در زمان حیاتش به ایشان داده را به علت زنده بودن روحش همچنان داراست.

روایت بعدی از کتب شیعه است و در تفسیر نور الثقلین، ج5، ص80 و 81 آمده است.جریان از این قرار است که عایشه هنگام شهادت امام حسن (ع) اجازه نداد پیکر آن حضرت را در جوار پیامبر (ص) دفن کنند و به همین خاطر آن حضرت را در بقیع دفن کردند (در واقع عایشه اینجا احترام قبر پیامبر (ص) را نادیده گرفت). امام حسین (ع) در این هنگام آیه 2 سوره حجرات را برای عایشه خواند و افزود: «خداوند انجام هر عملی را که درباره شخص مؤمن در حال حیات او تحریم کرده است در حال مرگ وی نیز تحریم نموده است.» یعنی پس از مرگ مؤمن هم حق نداریم مثلاً بالای سر قبر او برویم و به او بی احترامی کنیم یا بد او را بگوییم و... .

پس این حدیث هم توسل به اموات را تأیید می کند.

در پایان هم آیه 89 سوره بقره خوانده شد و قرار شد که نکات بسیار ارزنده این آیه در جلسه بعد مطرح گردد.

تاریخ سخنرانی: 07/09/94