خواص کاربردی سوره ها و آیات قرآن کریم، قسمت دوم، استفاده از واژه "رب" برای برآورده شدن حاجات

مروری بر مطالب این جلسه:

تاریخ سخنرانی 94/11/10

برای فرزنددار شدن در پیشگاه خداوند متعال از چه لفظی استفاده کنیم؟

برای نماز خوان شدن و مداومت در عبادت چه دعایی کنیم؟

برای اینکه در انجام کارها سرافرازو موفق شویم چه دعایی را زمزمه کنیم؟

برای اینکه در برابر مشکلات و سختی ها و... صبرمان زیاد شود چه دعایی کنیم؟

برای زیاد شدن علم و دانش - برای آمرزش گناهان چه دعایی را زمزمه کنیم؟

در مکانی که از فضای آن احساس خطر میکنیم چه دعایی را بخوانیم؟

وقتی می خواهیم وارد منزل جدید شویم چه کاری انجام دهیم و چه دعایی بخوانیم؟

و....

جواب تمامی سوالات فوق در سخنرانی جدید "استاد مرتضی مخملباف"

شنیدن این بحث تخصصی و آموزشی، که در آن یاد میگیریم حاجات خود را با چه لفظی از درگاه پروردگار متعال درخواست کنیم را از دست ندهید.

خلاصه این جلسه:

خلاصه جلسه 64 دعا

در ابتدای جلسه یک تذکر مهم به مستمعین داده شد که از این قرار بود: استفاده از آیات قرآن برای برآورده شدن حاجات بر 2 نوع است: 1- آیاتی که خود قرآن خاصیت کاربردی آن ها را تأیید کرده مثل ذکر یونسیه 2- آیاتی که ظاهرشان هیچ ارتباطی با خاصیت باطنیشان ندارد و خاصیتشان را روایات مشخص کرده اند. مانند آیه آخر سوره کهف که طبق روایات انسان را در هر ساعتی که بخواهد از خواب بیدار می کند درحالیکه ظاهر آیه ارتباطی با این خاصیت ندارد. (در آینده به این آیه خواهیم رسید.)

اما قبل از آشنا شدن با خواص تعدادی دیگر از آیات قرآن کریم، چند مطلب دیگر در رابطه با ذکر یونسیه بیان شد:

آیه 139 سوره صافات برای آنکه حضرت یونس (ع) را از هر گونه اتهامی توسط سایرین مبرا کند، رسالت ایشان را تأیید کرده و چنین می فرماید: «و يونس از رسولان (ما) است!» سپس ادامه می دهد تا می رسد به آیه 144 و 145: «پس اگر از تسبیح گویان نمی بود (منظور از تسبیح گفتن ایشان گفتن ذکر یونسیه است، وگرنه آن حضرت در تمام عمر تسبیح خدا می کرده)، تا روز قیامت در شکم نهنگ می ماند! 

اما در ادامه بحث خواص آیات، در رابطه با آیات دسته نخست دو نکته را هم باید تذکر داد:

1- این دسته از آیات را یا پیغمبران خوانده اند و درخواستشان به اجابت رسیده، یا اولیای خدا. اسامی آن ها هم یا در خود آیه یا در آیه قبل، و یا در آیه بعد آمده است.

2- در دسته نخست آیات، دو واژه وجود دارد که یکی «رَبِّ» و دیگری «رَبَّنا» است. در این جلسه از میان «ربِّ» ها، آن هایی را که خواص کاربردی برای گروه (نه برای یک شخص خاص) داشته اند بیان می کنیم و همینطور از میان «ربَّنا» ها نیز آن هایی را که خواص کاربردی دارند و قرآن هم آن ها را تأیید کرده و زمینه کاربرد آن ها را در محتوای خود مطرح کرده می آوریم.

آیات:

- آیه 38 سوره آل عمران: برای فرزند دار شدن: «رَبِّ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ ذُرِّيةً طَيبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ» یعنی: «پروردگارا از جانب خودت فرزندی پاکیزه به من عطا کن قطعاً تو خواسته من را می‌شنوی (دعای من را می‌شنوی)»

این ذکر را در نماز مثلاً در قنوت یا خارج از نماز برای این منظور (فرزند دار شدن) می توان خواند البته نه در حال معصیت.

اما یک نکته در اینجا قابل دقت است و آن اینکه گاهی زن و شوهر پس از ازدواج عذری دارند و به همین خاطر اقدام به بچه دار شدن نمی کنند که خداوند این را می پذیرد. ولی گاهی بدون عذر و حتی مثلاً از سر ناشکری آن را عقب می اندازند و وقتی به پیری می رسند و جای خالی فرزند را در خانه حس می کنند تازه آن وقت تصمیم به آن می گیرند و می بینند که موفق نمی شوند. این مسائل هم هست. چنین کسانی در این هنگام بابت این تأخیر بدون عذرعلاوه بر این ذکر، استغفار هم باید بکنند.

- آیه 40 سوره ابراهیم: برای نماز خوان و برپا دارنده نماز شدن خودمان و فرزندانمان و قبولی دعا: «رَبِّ اجْعَلْنی مُقیمَ الصَّلاةِ وَمِنْ ذُرِّيتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ» یعنی : «پروردگارا من و فرزندانم را برپای دارنده نماز کن پروردگارا دعایم را بپذیر»

- آیه 80 سوره اسراء: برای خوب وارد شدن در کارها (البته پس از تحقیق و مشورت، نه آنکه بی هوا بخواهیم وارد کاری شویم. مثل خرید خانه، یا هر کار دیگری. و مثلاً حتی استخاره هم کرده ایم ولی باز دستمان برای انجام آن کار می لرزد) و با سرافرازی از آنها بیرون آمدن و با قدرت بودن: «رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِي مِنْ لَدُنْكَ سُلْطَانًا نَصِيرًا» یعنی: «پروردگار من؛ مرا داخل کن در کارها بنحوی که داخل شدنم بخوبی و درستی باشد و من را با درستی و سرافرازی از کارها خارج گردان و از نزد خودت در اینکار برای من قدرتی قرار ده که مرا بخوبی یاری نماید.»

- آیات 25 تا 28 سوره طه: برای انشراح صدر (زیاد شدن صبر و حوصله) و نیز فهمیدن مطالب و آسان شدن کارها و فهماندن مطلب (و خوب صحبت کردن): «رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَيسِّرْ لِي أَمْرِي وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَانِي يَفْقَهُوا قَوْلِي» یعنی: «پروردگار من به من شرح صدر عطا کن و کارم را آسان گردان و گره از زبانم بگشا (مانع فهمیدن حرفهایم را برطرف کن) تا سخنم را بفهمند.»

ما درباره مجلس یزید می شنویم که حضرت زینب (س) در آنچنان مجلسی شروع به سخنرانی می کنند و همه ساکت می شوند. خُب آیا حضرت بدون مقدمه شروع به سخنرانی کرده یا قبل از شروع از خداوند طلب کمک کرده است؟

- آیه 114 سوره طه: برای زیاد شدن دانش (البته نه دانش مدرکی که مثلاً در دانشگاهی فقط برای مدرک یاد می دهند. بلکه آن دانشی که خداوند آن را دانش می داند): «رَبِّ زِدْنِي عِلْمًا» یعنی: «پرورگارم دانش من را افزون فرما»

- آیه 29 سوره مؤمنون: برای وارد شدن در خانه جدید (استجاری و خرید) و یا میهمانی و یا جایی که دیگران خریده‌اند اعم از مغازه، منزل، باغ و هر ملکی و نیز مرکب‌ها (هواپیما و قطار و اتوبوس و غیره):«رَبِّ أَنْزِلْنِي مُنْزَلًا مُبَارَكًا وَأَنْتَ خَيرُ الْمُنْزِلِينَ» یعنی: «پروردگار من، مرا فرود آور (پیاده کن) فرود آوردنی مبارک که برای خودم و دیگران میمنت و مبارکی بدنبال داشته باشم و قطعاً تو بهترین فرود آوردندگانی.»

- آیه 97 و 98 سوره مؤمنون: برای جایی که از فضای آنجا یا از افراد حاضر در آنجا احساس خطر می‌کنیم (و مثلاً می ترسیم ما را وسوسه کنند و شیطان ما را بفریبد)و نیز برای رهایی از وسوسه شدن در هر جا (مثلاً کسی که وقتی در خانه تنها می ماند یا با کسی تنها می شود تحت تأثیر القائات شیطان قرار می گیرد) و اینکه شیاطین از ما دور شوند: «رَبِّ اَعُوذُ بِكَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّياطِينِ وَ اَعُوذُ بِکَ رَبِّ اَنْ یَحْضُرُونِ» یعنی: «پروردگار من از وسوسه‌های شیاطین به تو پناه می‌برم، و به تو پنام می‌برم پروردگارم از اینکه آنها نزد من آیند.»

خواندن این دو آیه، بالای سر محتضر نیز مفید است وباعث می شود شیاطینی که برای گرفتن ایمان او در آن لحظات می خواهند احاطه اش بکنند، در آنجا حاضر نشوند.

تذکری مهم: محتضر باید در دوران حیاتش عادت و مؤانستی با این ذکر پیدا کرده باشد تا تلقین کردن آن برایش مفید باشد، وگرنه مثل این است که به کسی که اصلاً از زبان انگلیسی سر در نمی آورد، در حالت احتضار یک جمله انگلیسی بگویید و از او بخواهید تکرار کند. واضح است که نخواهد توانست.

- آیه 118 سوره مؤمنون: برای بخشش گناهان: «رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيرُ الرَّاحِمِينَ » یعنی: «پروردگار من؛ ببخش و ترّحم فرما، که تو بهترین رحم کنندگان هستی»

- آیه 19 سوره نمل: برای یافتن توفیق شکر نعمت، و وارد شدن در بین بندگان شایسته و صالح: «رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَى وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ» یعنی: «پروردگار من: به من الهام کن یا مرا حریص کن که شکر کنم بر نعمتی که بر من و والدینم نعمت داده‌ای و اینکه عمل شایسته انجام دهم و مرا به سبب رحمت خود داخل گردان در میان بندگان شایسته ‌ات»

حال یک سؤال: شکر نعمت چه اهمیتی دارد که بخواهیم برای یافتن توفیق آن دعا کنیم؟

پاسخ: علت آن آیه «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزیدَنَّکُم» است و طبق این آیه اگر کسی مثلاً بگوید: خدایا شکرت که به من ریه سالم داده ای، ریه اش مریض نخواهد شد! البته به این نکته هم باید توجه کرد که شکر هم به زبان است و هم به عمل کردن به موازات آن. مثال برای عمل نکردن این می شود که مثلاً کسی بابت سلامتی ریه اش خدا را شکر کند و در عین حال سیگار هم بکشد.

آیه 15 سوره احقاف هم مشابه آیه 19 سوره نمل است ولی انتهایش کمی فرق دارد و برای صالح بودن فرزندان هم دعا می کند. فایده دعا برای صالح بودن فرزندان نیز این است که اگر فرزند ما صالح باشد، با حسناتی که برای والدین و اجدادش می فرستد، باعث می شود برای ما پس از مرگمان هم ثواب ثبت شود.