معنای لغوی تعبیر و تأویل و تفاوت آنها

مروری بر مطالب این جلسه:

تاريخ سخنراني 23-05-1395

بحث این جلسه با خواندن و توضیح دادن قسمتی از کتاب «حکمت الهی» نوشته مرحوم الهی قمشه ای آغاز شد که در آن علائم رؤیای صادقه بیان شده است (عواملی که اگر برقرار بودند، می فهمیم رؤیا صادقه است):

1- باید دانست انسان های معمولی کمتر رؤیای صادقه می بینند، چرا که مقدمات آن را خیلی کم فراهم می کنند.

2- کسی که می خواهد بداند رؤیایش صادقه بوده یا نه، باید نگاه کند به صفای دل و روح خود که مثلاً امروز یا این هفته چقدر صفای دل داشته است.

3- کسی که می خواهد بداند رؤیایش صادقه بوده یا نه، باید نگاه کند که آیا بیماری روحی (مثل دروغگو بودن، زورگو بودن، عجب داشتن و...) دارد یا نه. چنین کسی 70 – 80 درصد رؤیاهایش کاذبه است.

4- راستگو و درستکار بودن در بیداری.

5- ممارست بر طاعت پروردگار. کسی که می خواهد رؤیاهایش صادقه باشد، باید در مسیر طاعت خداوند قرار بگیرد.

نتیجه: اگر خواب های ما جزء اضغاث احلام نبود، حتماً صادقه است و وقتی صادقه شد می توانیم برای فهم تعبیرش به مُعَبِّر مراجعه کنیم. (البته بعضی رؤیا های صادقه نیاز به تعبیر ندارند چراکه می توان گفت در خود خواب تعبیر می شوند. مثلاً خواب می بیند برای جنسش مشتری آمده و بعد از مدتی در بیداری واقعاً مشتری می آید.)

در ادامه معنای لغوی واژه «تعبیر» بررسی و نهایتاً این گونه تعریف شد: «تعبیر خواب، تفسیر و توضیح و روشن کردن آنچه که شخص در خواب دیده است می باشد.»

سپس معنای لغوی «تأویل» نیز مطرح و تعریف آن بیان شد: «تأویل، واقع و خارجِ یک عمل و یک خبر است.» مانند آیه 100 سوره یوسف (ع). البته گاهی هست که وقوع، قبل از دریافت خبر اتفاق می افتد. مثل ماجرای حضرت موسی (ع) و آن شخص (که حسب برخی روایات حضرت خضر (ع) بوده است) در آیه 82 سوره کهف که حضرت موسی (ع) ابتدا اتفاقات را می بیند و بعداً تأویل آن ها را متوجه می شود.

«تأویل برگشت دادن یک قضیه، داستان، خواب و امثالهم به اصل خودش است.» «تأویل بیان حقیقی ما اراد الله می باشد»که این ما اراد الله همواره یک جاهایی پنهان است و تأویل این پنهان بودن را آشکار می کند و پشت صحنه را می گوید. تأویل جز با بیان خدا و کسانی که خداوند به علم تأویل آن ها را آگاه کرده روشن نمی شود. فلذا در آیه 7 سوره آل عمران می فرماید: «و ما یعلم تأویله الا الله و الرّاسخون فی العلم». یعنی تأویل ما اراد الله را فقط خداوند و راسخان در علم (پیامبران و امامان (ع)) می دانند.

پس تعبیر فقط برای خواب به کار می رود ولی تأویل منحصر به خواب نیست و برای غیر خواب و ما اراد الله هم به کار می رود.