حضرت ابراهیم (ع) از ولادت تا امامت - 1

مروری بر مطالب این جلسه:

تاریخ سخنرانی: 10-07-1395

 خلاصه جلسه 1 – مورخ 11/7/95 - حضرت ابراهیم (ع) از ولادت تا امامت

وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيتِي قَالَ لَا ينَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ (بقره/124)

برای فهم این آیه که از آیات مهم قرآن کریم می باشد، لازم است ابتدا با شخصیت حضرت ابراهیم (ع) قدری آشنا شویم:

1- نام حضرتْ «ابراهیم» است که در کشور های اسلامی به همین صورت، و در کشور های غربی «اِبراهام» یا «آبراهام» تلفظ می شود.

2- حضرت ابراهیم (ع) جد اول پیامبر (ص) است و در بین پیامبران بنی اسرائیل جزء پیامبرانی است که غیر از مسلمین، مورد تصدیق یهود و نصاری نیز هست.

3- نام حضرت 69 بار در قرآن مجید ذکر شده و در 25 سوره از ایشان سخن به میان آمده است.

4- زادگاه حضرت در شهر بابل عراق بوده است.

5- تقریباً میان مورخان اختلافی نیست که نام پدر ابراهیم (ع) «تارِخ» یا «تارِح» بوده است.

سوال: اگر چنین شخصی پدر ابراهیم (ع) بوده است، پس چرا قرآن (سوره انعام آیه 74) از فردی به نام «آزر» به عنوان پدر ابراهیم (ع) نام می‌برد؟

پاسخ: آزر کسی است که حضرت ابراهیم (ع) را بزرگ کرده و تقریباً تمام مورخین نوشته اند که آزر عموی حضرت بوده و عده ای هم آزر را پدر بزرگ مادری حضرت معرفی کرده اند. در قرآن واژه «اَب» به این معانی به کار رفته است: پدر، پدرِ مادر، عمو، پدر زن، کفیل. فلذا اگر بخواهیم در آیه ای اَب را به یک معنی خاص بگیریم، باید برایش قرینه ای بیاوریم. اینجا می توان از آیات 41 تا 50 سوره مریم به عنوان قرینه استفاده کرد که ذیلاً تحلیل این آیات را می آوریم (متن آیات هم در جلسه خوانده و بررسی شد):

1- طبق آیه نخست حضرت ابراهیم (ع) فردی راستگو بوده است (بر خلاف سخن برخی که ایشان را متهم به گفتن سه دروغ بزرگ کرده اند).

2- طبق آیه دوم خود حضرت فردی آگاه بوده و در هنگام امر به معروف و نهی از منکر، معنای توحید و شرک را می دانسته که آزر را از بت پرستی بر حذر می دارد.

3- آیه بعدی پیامبر بودن حضرت را می رساند (دانشی که نزد خود داشته همان علم نبوت بوده است) و وقتی پیروی آزر را از خود راه نجات می داند، معنیش این است که به راه خود کاملاً یقین داشته است (بر خلاف سخن برخی که می گویند ایشان در انتخاب خدای خود مردد بوده).

4- حضرت آن قدر معرفت الله داشته که دشمن خدا (ابلیس) را هم می شناخته و آزر را از پیروی او بر حذر می دارد.

5- حضرت پس از امر به معروف و نهی از منکر از قوم خارج می شود و مشغول پرستش پروردگار می شود، پس خدایش را می شناخته.

در اینجا نکته ای اخلاقی هم از آیه استفاده شد که همان استفاده از زبان خوش و احترام در هنگام مناظره و امر به معروف و نهی از منکر بود.

6- آزر کسی بوده که تا آخر عمر مشرک باقی مانده و مشرک مرده، درحالیکه طبق دیگر آیات قرآن پدر حضرت مسلمان بوده است.

در ادامه آیات 70 تا 86 سوره شعراء خوانده و توضیحاتی پیرامون این آیات بیان شد که این جلسه کامل نشد و الباقی به جلسه بعد موکول گردید.