معراج از نظر لغت و اصطلاح و اصالت معراج از دیدگاه قرآن و روایات و اهداف آن

مروری بر مطالب این جلسه:

تاریخ سخنرانی: 02-02-1396

متن خلاصه جلسه 1 معراج با عنوان معراج از نظر لغت و اصطلاح و اصالت معراج از دیدگاه قرآن و روایات و اهداف آن

معراج پیامبر اکرم (ص) یکی از مسائل بزرگ اعتقادی است که اگرچه شیعه و سنی همگی آن را قبول دارند، اما در محتوایش (کیفیت، اتفاقات افتاده در آن و...) اختلافاتی با هم دارند.

مشهورترین آیه پیرامون معراج پیامبر (ص) آیه 1 سوره اسراء می باشد: «سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ»

معنای لغوی معراج: نردبان، محل صعود و...

معنای اصطلاحی معراج: «عبارت است از سیر و مسافرت پیامبر اکرم (ص) از مکه به سوی بیت المقدس و از بیت المقدس به منتهی الیه آسمان ها، بلکه به انتهای خلقت در آسمان ها.»

سؤال: آیا پیامبران دیگر هم معراج داشته اند؟

پاسخ: بله، بعضی پیامبران داشته اند اما معراج هیچ یک در حد معراج پیامبر اکرم (ص) نبوده است. مانند حضرت ادریس (ع)، حضرت ابراهیم (ع) و حضرت عیسی (ع). ]در اینجا راجع به آیات مربوط به معراج حضرت عیسی (ع) در سوره نساء، توضیحاتی داده شد.[

بررسی واژه های مهم آیه 1 سوره اسراء:

اَسری: فقط برای مسافرت در شب به کار می رود (پس این سفر در شب اتفاق افتاده).

نکته 1: حضرت موقع معراج بیدار بوده (برخلاف ادعای برخی که گفته اند حضرت خواب بوده)، چراکه همانطور که در بحث «رؤیا» اشاره شد، روح همه انسان ها در خواب به سیر در هستی می پردازد و این مسئله منحصر به پیامبر اکرم (ص) نیست و به آن معراج نمی گویند. فلذا معراج در خواب و رؤیا نمی تواند - آنچنان که آیه فرموده - فضیلتی برای آن حضرت داشته باشد.

نکته2: عده ای گفته اند حضرت بیدار بوده ولی این روحش بوده که به معراج رفته (بدون جسم). این حرف هم غلط است، چون روح انسان های عادی هم در خواب به سیر در هستی می پردازد. فلذا سیر روح را همه دارند، حال چه اهمیتی دارد در خواب باشد یا در بیداری؟

عبد: کلمه عبد برای انسان همواره در جایی به کار می‌رود که منظور «جسم و روح» فرد باشد (با هم). همچنین این کلمه به این خاطر در آیه آورده شده که مقام عبودیت بسیار مقام بزرگی است.

لیلاً: تاکیدی است بر شبانه بودن معراج که ذیل کلمه اسری هم گفتیم.

من المسجد الحرام: اینجا مبدأ معراج بوده.

نکته: معراج حضرت دو مرحله ای بوده. مرحله اول آن حرکت حضرت روی هوا (با مرکبی خاص) از مسجد الحرام به سمت مسجد الاقصی (در اتمسفر و فضای زمین) بوده و مرحله دوم صعود حضرت از بیت المقدس به سمت آسمان ها.

بارکنا حوله: پر برکت بودن منطقه مسجد الاقصی هم به لحاظ ظاهری است هم به لحاظ باطنی.

ظاهری: هوای این منطقه بسیار عالیست – همه نوع میوه در زمین آن به وجود می آید (نیاز به واردات هیچ نوع میوه ای ندارد) - ...

باطنی: خداوند غالب پیامبران را در آنجا مبعوث کرده و آنجا مدفن بسیاری از پیامبران می باشد.