جلسه سوم

مروری بر مطالب این جلسه:

تاریخ جلسه: 15-04-1398

خلاصه ی این جلسه:

این جلسه را با دو سوال آغاز می کنیم:
یک اینکه با توجه به این که جن قابل دیدن نیست، آیا خدای تعالی جن را برای بعضی افراد دیدنی کرده است و دوم این که چگونه آن را دیدنی کرده است.

باید گفت بله و خداوند متعال از تَمَثُّل استفاده کرده است و تمثل یعنی آن خدایی که مسبب الاسباب است از طریق ایجاد قالبی که در بعضی از احادیث به آن قالب مثالی گفته شده، این توانایی را به جن یا ملک داده است تا بوسیله ی آن بتواند خودش را نشان دهد.

خداوند در بعضی چیزها که ناملموس و نامحسوس برای بشر است یک چیزی خیلی خیلی ضعیف تر از آن را در دنیا خلق کرده است تا اندک آشنایی برای بشر وجود داشته باشد. مثلا جهنم که در قرآن بیش از ۳۳۰ آیه درباره آن وجود دارد، خداوند آتشفشانها را خلق کرده است با آن خواص ویژه خودش. یا در بحث انرژی، خود انرژی دیدنی نیست اما برای اینکه دیدنی شود مثلا اگر گرمایشی باشد برای اینکه دیده شود باید برود داخل بخاری و این برای آن قالب مثالی است یا اگر سرمایشی باشد برای اینکه دیده شود باید برود در کولر و به همین ترتیب در مورد موارد دیگر هم همینطور است. لذا اگر ملک، روح یا جن اگر قرار باشد که دیده شود نیاز به یک قالب مثالی دارد و در غیر این صورت دیدنی نیست و این کار را فقط خدا انجام می دهد که از آیات قرآن این نتیجه حاصل می شود.

در سوره مبارکه ی مریم آیه ۱۷: " فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا "
در این آیه خداوند می خواهد از راه غیر طبیعی حضرت مریم(س) باردار شود. حال خداوند ملکی را ارسال می‌کند برای بشارت دادن به مریم(س) که دیدنی نیست و برای اینکه دیده شود خداوند او را مُتمثِّل کرده است.

یا در مورد حضرت سلیمان(ع) برای آنکه ملکه سَبَأ زودتر ایمان بیاورد، حضرت میخواهد تخت او را بیاورند قبل از آن که خودش حاضر باشد که جنی میگوید من می آورم. " قَالَ عِفْرِيتٌ مِّنَ الْجِنِّ... – نمل 39 " عفریت به معنای دانشمند است که البته به معنای پیرترین هم آمده است.
پس یعنی حضرت او را می بیند و دیگران نیز او را می بینند که منظور از این کار و دیده شدن آنها علت و هدفی عقلایی دارد که بحث آن در مبحث دعا بیان شده است.

بحارالانوار جلد ۶۰ صفحه ۲۸۳: "به عقیده سیدمرتضی (ره) خداوند به حَسَبِ مصلحتی جنیان را به اشکال مختلف و صورت‌های گوناگون در می آورد. اما آنچه از اخبار و آثار معصومین(ع) برمی‌آید این است که خداوند به آنها چنین قدرتی را داده که بتوانند متمثل بشوند".

طبق بعضی از روایات فرموده اند که جن برای غیر معصومین قبل از ظهور حضرت مهدی(ع) متمثل نمی‌شود و فقط برای معصومین(ع) متوسل می شود  [ برخی از روایات، قبل از ظهور برای غیر معصوم را هم بیان کرده که متمثل می شوند ] اما بعد از ظهور برای همه متمثل می شود.

تقریباً در همه کتب که درباره جن نوشته شده است این روایت نقل شده که فردی به نام حکیمه بنت موسی می گویند: من دیدم امام رضا علیه السلام در کنار درب هیزم خانه ایستاده با کسی نجوا می‌کند (یعنی آرام صحبت می‌کند) اما من کسی را نمی دیدم. گفتم سرورم با چه کسی نجوا می کنید؟ حضرت فرمود با عامر زهرایی که آمده است سوال می پرسد و گلایه می‌کند. گفتم سرورم دوست دارم صدایش را بشنوم. حضرت فرمود اگر صدایش را بشنوی تا یک سال گرفتار تب خواهی شد. می گوید من خواستم که بشنوم لذا حضرت فرمود بشنو. (حضرت تصرف در هستی کرد و گوش آن زن را برای شنیدن صدای آن جن توانا کرد). حکیمه می گوید صدای صفیری می آمد ضعیف و می شنیدم ولی آن را نمی فهمیدم و بعد از آن هم یک سال تب کردم. (بحارالانوار جلد 60 صفحه 67)

هر موجودی که خداوند آفریده یک راه ارتباطی دارد مثل مورچه ها که هیچ یک از ما فرکانس صوتی آن ها را نمی شنویم. در حقیقت فرکانس های زیادی وجود دارد ولی آنهایی را می شنویم که با فرکانس صوتی مربوط به ما همخوانی دارد. اما خداوند گاهی می‌خواهد پیامبرش آنها را بشنود مانند حضرت سلیمان(ع) که فرکانس مورچه را می شنود و متوجه می‌شود.

بحارالانوار جلد 60 صفحه 75 و 76: درباره زمان ظهور نقل شده که مفضل از حضرت امام صادق علیه السلام پرسید آیا در زمان ظهور اجنه بر مردم ظاهر می شوند؟ حضرت فرمود آری به خدا سوگند همین طور است و با مردم نیز مکالمه می‌کنند همانطور که یک مرد با خانواده و خواص خود مکالمه می کند. گفتم سرورم آیا ملائکه و اجنه همراه حضرت مهدی(ع) حرکت می‌کنند؟ امام فرمود آری به خدا سوگند چنین است. حضرت فرمود اصحاب حضرت مهدی(ع) از جنس مکائکه ۶۰۴۰ نفرند و شش هزار نفر هم از اجنه همراه آن حضرت هستند. (حال برخی میگویند حضرت با بمب اتم چگونه مقابله خواهد کرد!)

با توجه به تحقیقاتی که من کرده ام و در بعضی از روایات هم هست که قبل از ظهور اگر هدف و غرض عقلایی داشته باشد برای غیر معصوم هم متمثل می شوند. یعنی مردم هم می بینند اما توسط مردم شناسایی نمی شوند و دقت داشته باشید که نه در هر جایی.

فردی است به نام ابن جمل می گوید که کنار درب خانه امام صادق علیه السلام بودم که گروهی که پوشش و لباسی مانند لباس هندی ها بر تن داشتند از خانه امام خارج شدند. من رفتم و از امام پرسیدم یابن رسول الله آنها چه کسانی بودند؟ آنان را ندیده بودم. حضرت فرمود آنها برادرانتان از جن بودند. (اصول کافی جلد ۱ صفحه ۳۹۴ و ۳۹۵)

سوال: آیا این قالب مثالی می تواند هر قالب مثالی ای باشد؟ در جواب باید گفت خیر. اگرچه به اذن الله است ولی خداوند در آن محدودیت‌هایی قرار داده است.  جن در قالب حیوان و انسان به اذن الله متمثل می شود ولی اگر انسان باشد، به هیچ وجه نمی‌تواند به شکل امام یا پیامبر درآید چون باعث گمراهی مردم می شود.

من لایحضره الفقیه از شیخ صدوق جلد ۲ صفحه ۵۸۵: پیامبر(ص) می فرماید: " اَلشَّيْطَانَ لاَ يَتَمَثَّلُ فِي صُورَتِي وَ لاَ فِي صُورَةِ أَحَدٍ مِنْ أَوْصِيَائِي وَ لاَ فِي صُورَةِ وَاحِدَةٍ مِنْ شِيعَتِهم " شیطان به صورت من و بصورت احدی از اوصیاء من (حتی صدیقه ی طاهره (س) چون معصومه است) و شیعیان آنها (یعنی کسانی که صد در صد پیرو آنها هستند) نمی تواند متمثل شود.

روضة الواعظین فتّال نیشابوری صفحه ۱۱۹: راوی گوید روزی امیرالمومنین(ع) در مسجد کوفه بالای منبر نشسته بود و خطبه می خواند. ماری در کنار منبر ظاهر شد و شروع کرد به بالا رفتن از منبر. مردم تا دیدند به سمت آن آمده خواستند آن را بکشند که حضرت به مردم اشاره کرد آرام باشید و کاری نکنید. مار بالا آمده حضرت سرش را خم کرده به سمت مار و مار دهانش را کنار گوش حضرت قرار داده و شروع به صحبت کردن کرد. صدایی از مار برخاست که مردم آن را شنیدند. سپس لب های حضرت تکان می خورد و مار گوش می کرد. در آخر مار به سرعت از منبر به پایین آمده و ناپدید شد، گویی زمین آنرا بلعید. حضرت به ادامه ی خطبه مشغول شد و وقتی تمام شد از پله های منبر پایین آمد. مردم آمدند و از آن مار از حضرت سوال کردند. امیرالمومنین(ع) فرمودند چنان نیست که گمان کرده اید. این مار حاکمی از حاکمان جن بود و آمده بود درباره قضیه ای که برای او مشتبه شده بود از من سوال کند و من نیز حقیقت قضیه را به او فهماندم. او هم خوشحال شد و برای من دعای خیر کرد.

سوال: این مار چرا در حضور مردم این کار را می‌کند؟ به نظر شما غرض عقلایی در اینجا چیست؟ یکی از اهداف این است که مردم با چشم خود ببینند کسی که می‌گوید من وصی و جانشین پیامبر(ص) هستم حرفش درست بوده و صحت گفتارش این است که نه تنها پاسخ انس را می دهد بلکه پاسخ سوال جنیان را هم می دهد و فقط وصی پیامبر(ص) بر ما انسان ها نیست بلکه بر اجنه هم هست.