عید غدیر
در سال دهم هجری قمری در چنین روزی واقعه غدیر خم در بازگشت از حجةالوداع به وقوع پیوست و طی سه روز که کاروان ۱۲۰ هزار نفری حجاج در غدیر خم توقف کردند، پیامبر(ص) علی بن ابیطالب(ع) و یازده امام بعد از او را بهعنوان امامان مردم تا روز قیامت معرفی کردند و از همه آن جمعیت بیعت گرفتند. این عید بزرگترین عید در اسلام است که طی آن به دستور الهی اعلان عمومی به وصایت بلافصل امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) شده است.
ماجرای غدیر چنین بود که چهار یا پنج روز مانده به آخر ذیالقعده سال ۱۰ هجری قمری، پیامبر(ص) همراه با ۱۲۰هزار نفر از مسلمانان از مدینه برای حج خارج شدند. بعد از انجام اعمال حج، دستور الهی رسید که پیامبر(ص) امر ولایت امیرالمؤمنین(ع) را به مردم تبلیغ نمایند. روز ۱۸ ذیالحجه کاروان در هنگام بازگشت از حج به غدیر خم رسید. جبرئیل نازل شد و آیه ۶۷ سوره مبارکه مائده را آورد که شامل تبلیغ ولایت مولا امیرالمؤمنین(ع) و در امان بودن آن حضرت از شر منافقین بود. هنگام ظهر پیامبر(ص) بعد از نماز جماعت بالای منبری رفت و بعد از بیان کلمات دُرَربار خویش در توحید و صفات کمال حق تعالی و بیان احکامی از حلال و حرام دین خدا، گذشته عرب و زندگی و عقاید آنان و زحماتی که آن حضرت کشیده بود را بیان نمودند؛ سپس فرمودند که بین قرآن و اهلبیت(ع) اتصالی ناگسستنی است و آنها از یکدیگر جدا نمیشوند تا روز قیامت کنار حوض کوثر بر من وارد شوند. سپس قدری از فضایل و مناقب امیرالمؤمنین(ع) را بیان فرمودند و درباره امامت و ولایت آن حضرت و اولادشان تا حضرت مهدی(عج) چند بار تاکید کردند. آن گاه فرمودند بر من وحی شده است: «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک...» (آیه۶۷ سوره مائده). جبرئیل از جانب خداوند متعال به من امر کرد که در این مکان به هر سفید و سیاهی از هر قبیله ای اعلام کنم که علی بن ابیطالب وصی و جانشین و امام بعد از من است. او بعد از خدا و رسولش ولی و صاحب شما و اولی بر همه شما از خود شماست. در این باره خداوند بر من آیهای نازل نموده است (آن حضرت اشاره به آیه ۵۵ سوره مائده نمودند «انما ولیکم الله...»). فرمایشات حضرت ادامه مییابد تا اینکه آن حضرت دست امیرالمؤمنین(ع) را میگیرند و بالا میبرند و میفرمایند «...من کنتُ مولاه فهذا علی مولاه...» (هر کس که من مولا و صاحب اختیار او هستم، این علی(ع) مولا و صاحب اختیار اوست). در پایان نیز حضرت فرمودند خبر غدیر را حاضرین به غائبین برسانند. پس از این اتفاق آن حضرت از منبر پایین آمدند و حضار یک به یک با امیرالمؤمنین(ع) بیعت نمودند که سه روز به طول انجامید. بعد از اعلام ولایت در غدیر بود که جبرئیل نازل شد و آیه «الیوم اکملت لکم دینکم...» (آیه ۳ سوره مائده) را آورد.
قتل خلیفه سوم
در این روز در سال ۳۴ هجری قمری عثمان بن عفان بعد از محاصره خانهاش توسط مسلمین در سن ۸۱ یا ۹۰ سالگی به دست مردی از اهل مصر کشته شد.
در پی بیعدالتیها و اقدامات خلیفه سوم در زمان خلافتش، آخرالامر تعداد زیادی از مردم کوفه و مصر و بصره به عنوان اعتراض نزد عثمان آمدند و او چون اوضاع را خطرناک دید، به مردم وعده داد که به درخواست آنها عمل کند و حکام را تعویض و حسن سیره و عدل را پیشه کند، اما هنگامی که معترضین به شهرهای خود باز میگشتند پیک مخصوص عثمان را دیدند که از بیراهه میرود. او را گرفتند و نامهای را پیدا کردند که از طرف عثمان به والی مصر نوشته شده بود و مضمون آن این بود: «به محض آمدن اینها (معترضین) یکی را بکش و دست دیگری را قطع کن...». آنان که این نامه را دیدند همگی برگشتند و افراد زیادی نیز در مسیر به آنها ملحق شده و همراه آنان به مدینه آمدند و حدود ۵۰ روز خانه او را محاصره کردند، تا اینکه معترضین سرانجام به منزل او ریختند و مردی مصری او را کشت.
خلافت ظاهری امیرالمؤمنین(ع)
در روز قتل عثمان در سال ۳۴ هجری قمری، مردم با امیرالمؤمنین(ع) بیعت کردند.
📖 منبع: کتاب «تقویم شیعه» (با تلخیص)
عمومی دوشنبه 27 تیر 1401