جلسه 104: پاسخ به سوالات حضار

مروری بر مطالب این جلسه:

از پرسیدن سوال نترسیم / آیا «امیرالمؤمنین» خطاب کردن حاکمان ستمگر و بهانه‌جو توسط ائمه(ع) از روی تقیه ممنوع است؟ / شرایط بهره‌گیری معصومین(ع) از علم‌غیب چیست؟ / ماهیت و اعتبارسنجی طب سنتی و طب اسلامی / حرمت خاک، سنگ و دیگر اشیای منتسب به مقبره معصومین(ع)

همواره سعی کنید در همایش یا سمینار یا کلاسی که قرار می‌گیرید از سوال کردن نترسید و حضوراً پرسیده یا اگر مکاتبه‌ای انجام می‌دهید مشخصات خود را اعلام کنید تا مشخص باشد که محتوا برای شما ارزشمند است و انتظار پاسخ دارید. اما ممکن است جایی مثلاً در مملکتی که حاکم جائری دارد انسان اگر انتقادی کند به دردسر بیفتد، اینجا بحث دیگری دارد.
یکی از مشکلات ما در این کشور این است که متاسفانه مردم پرسشگری نیستیم که پرسش خود را با احترام و منطقی مطرح کنیم و منتظر پاسخ باشیم. در این صورت آن مسئول هم عادت کرده و جوری تربیت می‌شود که می‌داند باید پاسخ زیردستان خود را بدهد که متاسفانه این کار تا به حال خوب انجام نشده است که اگر این کار انجام شود بسیاری از مشکلات کاهش پیدا خواهد کرد.

سوال1: در خصوص توریه، اگر شخص ثالثی وجود داشته باشد و از وضعیت فرد مطلع باشد توریه ایجاد مشکل می‌کند. مثلاً فرزند شما حضور داشته باشد و شما می‌گویید غذا خورده‌ام در صورتی که او می‌داند شما غذا نخورده اید، لذا احساس می‌کند که شما دروغ می‌گویید.
باید دید توریه در کجا مصداق پیدا می‌کند. در این سوال توریه اصلاً مصداق پیدا نمی‌کند چراکه توریه جایی است که فرد مخاطب از عمل توریه اطلاعی نداشته باشد.
 

- بعد از وفات پیامبر(ص) وقتی امیرالمومنین(ع) با خلفا درگیری پیدا کرد، وقتی دید کار به جایی نمی‌رسد و تعداد مخالفین بسیار زیاد است لذا مسیر درستی را انتخاب کرد و جان خود و اطرافیانش را حفظ کرده و در آن ۲۵ سال شروع به تربیت کردن اطرافیان خود و افرادی که غافل بودند نمود. درستی این مطلب زمانی مشخص می‌شود که ما می‌بینیم افرادی که بعد از رحلت پیامبر(ص) به سمت امیرالمومنین(ع) نیامدند و بعد از خلفای سه گانه به سمت امیرالمومنین(ع) آمدند، این‌ها همه به دروغ و نیرنگ به سمت امیرالمومنین(ع) آمده بودند چرا که در جنگ صفین بر علیه حضرت قائله و فتنه به پا کردند که حضرت در آن جنگ هم به پیروزی نرسید.

سوال2: آیا «امیرالمؤمنین» خطاب کردن حاکمان ستمگر و بهانه‌جو توسط ائمه(ع) از روی تقیه ممنوع است؟ 
باید به این مطلب دقت کرد که کجا به تقیه می‌خورد. شما یک وقت در یک حکومتی هستی که حاکم جائری دارد و اگر کسی به این‌ها امیرالمومنین نگوید آنها می‌گویند که تو ما را قبول نداری و لذا او را به نحوی از پای درمی‌آورند. در مورد ائمه(ع) نیز چنین است که به حاکمان جور امیرالمومنین می‌گفتند و اگر کسی می‌پرسید آیا او را به این عنوان قبول داری می‌گفتند خیر از روی تقیه است. حال شما بعد از هزار سال بدون اینکه امام را دیده باشی اگر بپرسند چرا می‌گفت امیرالمومنین، می‌گویی تقیه می‌کرده. پس اینجا تقیه صدق می‌کند. اما می بینیم که امام در زمان حاکم جور هرگز به خواسته آنان مشروب نخورد و در این زمینه تقیه نکرد چراکه امام می‌داند اگر این عمل ننگین را انجام بدهد نه تنها نمی‌شود با تقیه مطابقت داد بلکه در آینده هر کسی این کار را انجام می‌دهد و می‌گوید از روی تقیه انجام دادم! پس باید دقت کرد کجا تقیه صورت می‌گیرد و مصداق پیدا می‌کند و نیز امیرالمومنین گفتن ائمه(ع) به حاکمان جور، حلال را حرام و حرام را حلال کردن نیست لذا مصداق پیدا می‌کند.

سوال3: شرایط بهره‌گیری معصومین(ع) از علم‌غیب چیست؟
در این مورد در جلسات آینده صحبت خواهیم نمود اما بطور اجمال اولاً در مسائل مغیبات و علوم غیبیه، یک سری از مغیبات هست که فقط خدا می‌داند و نه کس دیگری. ثانیا در امور غیبی امام امکانی دارد که کجا و چه زمانی می‌تواند از غیب برای دانستن چیزی استفاده کند. گاهی بنابر ملاحظاتی از غیب استفاده نمی‌کند. مثلاً آن ملاحظات این است که می‌داند از طرف حاکم جاسوسی در مجلس است که اگر امام از غیب استفاده کند به حاکم اطلاع داده و برای امام دردسر ایجاد می‌کند و در بعضی مواقع نیز خود خداوند نمی‌خواهد که فعلا پیامبر یا امام از آن غیب استفاده کند. مثلاً پیامبر(ص) می‌فرماید که باید جبرئیل نازل شود تا به من اطلاع دهد.

سوال4: علت اختلاف نظر در طب سنتی چیست؟
طب سنتی یعنی آنچه که از دل زمین به دست می‌آید و طب نوین چیزی است که از دل آزمایشگاه به وجود می‌آید و در قدیم چون این امکانات نبوده لذا وجود نداشته است. مطلب بعدی این است که چیزهایی در طب سنتی جواب می‌دهد و چیزهایی در طب نوین جواب می‌دهد و درمان می‌کند. در زمینه طب ما احادیث بسیار زیادی داریم که علامه مجلسی(ره) یکی از مجلدات بحارالانوار را به آن اختصاص داده است. اما چیزی که قابل دقت است این است که اگر این احادیث صحیح باشند قابل اجرا است در حالی که بسیاری از احادیث رسیده فرمایش معصوم نیست و جعلی است و بحث سر این است. این کار را مشکل کرده و باعث اختلاف نظرهایی شده است و لذا عده‌ای آمده اند بدون بررسی روایات و صحت سنجی آنها کتابهایی نوشته اند یا با دیدن یک دوره کوتاه خود را طبیب سنتی خوانده اند. مورد دیگر اینکه ممکن است آن گیاهان امروزه پیدا نشود یا دستورالعملی که در حدیث صحیح از معصوم است مبهم به ما رسیده است.

سوال5: حرمت خاک، سنگ و دیگر اشیای منتسب به مقبره معصومین(ع) چگونه است؟
خاکی که روی قبر امام باشد حرمت دارد. حتی خاکی که روی قبر اموات ما وجود دارد که ما وقتی بالای سر قبر آنها می‌رویم روی قبرشان آب می‌ریزیم چون برایمان حرمت دارد. ولی اگر آن خاک بیرون آمده و دیگر منتسب به قبر نباشد، دیگر آن حرمت روی قبر را ندارد. در مورد سنگهایی که از حرم برخی امامان آورده می‌شود چون منسوب به آن امام است حرمت دارد ولی کار خاصی انجام نمی‌دهد که بگویند شفا می‌دهد و از این جور چیزها. مانند مهری که از کربلا می‌آورند و شما صد درصد می‌دانی که خاک قبر امام حسین علیه السلام نیست ولی چون از کربلا آمده آن را متبرک دانسته و در جانماز خود گذاشته و با آن نماز می‌خوانی. این مشکلی ندارد.