قضا و قدر از دیدگاه قرآن کریم 1
-
مروری بر مطالب این جلسه:
موحد باید اهل تحقیق باشد/ قضا و قدر چیست؟ / معانی واژه های قضا و قدر در قرآن کریم/ در معنای قضا و قدر، بلا و سختی نیامده است!
موحد باید اهل تحقیق باشد. وقتی شخصی ناقص به دنیا می آید، ممکن است عوام بگویند که خداوند ظالم است! اما موحد می داند که خدا ظالم نیست و اصلا نیازی ندارد که به کسی ظلم کند! آن کسی که ناقص به دنیا آمده، علت داشته، شاید مثلا مادر در روز چهارشنبه‌سوری بیرون رفته و به همین دلیل اثری منفی در جنین پدید آمده و ناقص شده، این دیگر ربطی به قضا و قدر ندارد! و ما باید علتش را بیابیم.
چند مثال:
مثال یک: ظرفی می افتد و می شکند، می گویند این ها قضا و بلاست، از بغل گوشَت رد شد!
مثال دو: بسیاری از مردم در گذشته می ترسیدند که اسم دخترشان را زینب بگذارند! چرا که معتقد بودند اگر نام زینب را بگذاری، هرچه بلاست بر سر او می آید!
قضا و قدر یک موردی است که در مورد پروردگار به کار می رود و باید بسیار مراقب باشیم، چرا که مسئول آن را خدای تعالی می دانیم. حال از نظر لغت و از نظر آیات قرآن کریم "قضا" و "قدر" را بررسی می کنیم.
واژه قضا: این واژه در کتاب لغت و آیات قرآن کریم به چهار معنا آورده شده است.
۱- به معنای خلق کردن یا آفریدن، مانند آیه ۱۲ سوره فصلت:
پس آنها را (بصورت) هفت آسمان در دو روز ساخت، و در هر آسمانی کار (و تدبیر) آن (آسمان) را وحی کرد.
۲- به معنای واجب گردانیدن و امر کردن، مانند آیه ۲۳ سوره اسراء:
و پروردگارت (چنین) مقرر داشته است که : جز او را نپرستید، و به پدر و مادر نیکی کنید.
️۳- معنای خبر دادن و آگاه گردانیدن، مانند آیه ۴ سوره اسراء:
و (ما) به بنی اسرائیل در کتاب (تورات) وحی کردیم.
۴- به معنای حکم کردن، مانند آیه ۶۹ سوره زمر:
... و در میان آنها به حق داوری شود، و به آنها ستم نخواهند شد.
واژه "قَدْرْ" یا "قَدَر" چهار معنی قرآنی دارد؛
۱- به معنای خلق کردن یا آفریدن، مانند آیه ۱۰ سوره فصلت:
و آن را خلق کرد، (اینها همه) در چهار روز بود، (بنابراین) برای سؤال کنندگان (واضح و) روشن گردید.
۲- به معنای اندازه، مانند آیه ۴۹ سوره قمر:
بی گمان ما همه چیز را به اندازه آفریدیم.
۳- به معنای توانایی، مانند آیه ۲۳ سوره مرسلات:
پس ما (بر این کار) توانا بودیم، و چه نیک توانا (و قدرتمند) هستیم.
۴- به معنای حکم الهی که نوشته می شود در لوح ("لوح" به بعضی از انبیاء داده شده که مادی و قابل رؤیت بوده، از جمله حضرات نوح،آدم،موسی و...) مانند آیه ۶۰ سوره حجر که درباره همسر حضرت لوط(ع) می باشد:
مگر همسر او که مقدر داشتیم او قطعاً از بازماندگان (و هلاکت شوندگان) باشد».
همانطور که ملاحظه شد اصلا در معنای قضا و قدر، بلا و سختی نیامده است!