تقلید به چه معناست؟ / آیا در قرآن مطلبی بر مذمت تقلید وجود دارد؟ / چه ایرادی دارد اگر هرکس از پدر و مادر خود در اعتقادات تقلید کند؟ / هم رنگ جماعت
برخی می گویند اولین سوال پس از مرگ درباره نماز است و شما گفتید از اعتقادات است، بالاخره کدام یک صحیح است؟
🔹 در پاسخ به اين سوال عرض می شود متاسفانه این مطلب كه برادران يا خواهران ما از پشت تريبون ها يا بالای منابر عنوان می فرمايند كه اولين چیزی كه بعد از مرگ سوال ميشود نماز است اين مطلب اشتباه است و مطلب غلطی است. چون هر چیزی كه می گوييد بايد مستند به دليل باشد و مدرک داشته باشد از خودمان نميتوانيم صحبت كنيم آنها ميگويند آقا اين حديث هست كه اگر نماز پذيرفته شود بقيه اعمال هم پذيرفته خواهد شد اگر نه به هيچ عنوان پذيرفته نخواهد شد، ميگوییم حديث درست است ولی شما مطلب را از اول نگرفتيد و بياييد جلو، بلکه از وسطِ مطلب شما شروع كرديد بحث كردن و مطلب را اخذ كردید.
🔸 بزرگان اين دين و كتاب آسمانی اين دين به ما اين مطلب را بيان می كند و میفرماید كه مهمترين چيز و واجبترين واجبات در اين دين مسئله شناخت است، (شناخت پروردگار) و اولين سوالی هم كه می شود بعد از مرگ، پيرامون همين قضيه اعتقادات هست.
🔹 امام علی(ع)، امام اول شيعيان در روایتی می فرمایند: قطعا برترين واجبات و واجبترين آنها بر انسان شناخت پروردگار عالميان و اقرار به عبوديت اوست.(بحار،ج۷،ص۲۶۱)
🔸 جالب است بدانید كه پروردگار در سوره مباركه ذاريات آيه ۵۶ هدف از خلقت را بيان ميكند، ميفرمايد:
و من جن و انس را نیافریده ام مگر برای اینکه مرا عبادت کنند.
🔹 (برای پرستش هر چیز، ابتدا باید آن را شناخت، به همین دلیل) همه مفسرين تقريبا فرمودند كه ليعبدون(معنا) می شود ليعرفون يعني اول مرا بشناسند سپس مرا پرستش بكنند.
🔸 امام علی(ع) در خطبه اول نهج البلاغه میفرماید: ابتدای دین، شناخت است.
🔹 تقلید در لغت به معنای پیروی کردن است. در اصطلاح یعنی سخن کسی را بدون دلیل قبول کردن.
❓ما در اصول دين اسلام میتوانيم تقليد كنيم؟
🔹 ما گفتيم اول بايد عقل ما با اين شريعت منطبق باشد، یعنی شريعت جوری نباشد كه خلاف عقل ما حداقل در اصولش صحبت بكند! اگر عقل ما یک درصد این دین را نپذيرفت و اين شريعت آمد گفت آقا یا خانم شما بی دليل بايد اين پروردگار را پرستش كنی میگوییم آقا عقل ما نمیپذيرد، پرستش هم نمی كنيم، چون عقل ما اين را باطل می داند.
❓اگر همه بخواهند تقلید کنند، چه مشکلی بوجود می آید؟
🔸 بطور مثال شما معتقد هستید به پروردگار، شخص دیگری هم معتقد است که اين عالم حادثه است و هيچ سازننده و آفرينندهای ندارد، خب اگر مسئله تقليد و پيروی كردن از پدران و مادران و اين و آن درست باشد، يک مسئله مهم بوجود میآید: دو تا مسئله ضد هم بوجود آمده است، منطقيون به اين ميگويند اجتماع ضدین يعنی دو تا مسئله متضاد با همديگر، يکی گفت خدايی وجود ندارد ديگری گفت خدا وجود دارد. اگر تقليد كردن درست باشد بايد هر دوی اين ها حرف درستی زده باشند يعنی هم خدا وجود دارد هم خدا وجود ندارد! که از نظر عقلی باطل است. مانند اینکه روز و شب با هم در يك زمان واحد جمع بشوند که اين اجتماع ضدین است و محال است.
🔹 قرآن اينجا ميفرمايد تقليد باطل است تقليد جایی در اصول دين ما ندارد، اصول دين بايد با شناخت فردی باشد، نه با پيروی كردن از گفته اين و آن.
و هنگامی که به آنان گفته شود : «از آنچه خدا نازل کرده است؛ پیروی کنید» گویند: « (نه) بلکه ما از چیزی پیروی می کنیم که نیاکان خود را بر آن یافتیم». آیا حتی اگر شیطان آنان را به سوی عذاب (آتش) سوزان دعوت کند (باز هم ازآنها پیروی می کنند؟!) سوره لقمان، آیه ۲۱
🔸 امام صادق(ع) به يكی از اصحاب خودشان می فرمایند: هرگز هم رنگ جماعت نباش كه بگویی من تابع مردم هستم. (در تفكر كردن و پذيرش مسائل اصولی) حضرت دارند این شعر را كاملا نفی میكنند: خواهی نشوی رسوا هم رنگ جماعت شو! از نظر ایشان اين باطل است می فرمایند بگو من تابع تحقيقات هستم. (میزان الحکمه،ص۵۰۲۳)