توحید صفاتی 2 - کیفیت بودن پروردگار در همه جا

مروری بر مطالب این جلسه:

پروردگار ما احتیاج به مکان ندارد/ ما معتقد نیستیم به اینکه پروردگار ما در چیزی وجود دارد/ بودن پروردگار با بودن مخلوقات که بصورت فیزیکی است بسیار متفاوت است/ حضور پروردگار بصورت علمی است. در واقع احاطه علمی دارد. یعنی به تمام مخلوقات به علم خودش آگاه است و بصورت علمی حضور دارد/ ما صانع(سازنده) هستیم و پروردگار هم صانع است، چه تفاوتی بین سازندگی ما و خالق ما هست؟/ احاطه علمی پروردگار چگونه است؟/ قیّومیت/ پروردگار خالق است و برای اینکه آنچه را که خلق نموده باید وضعیت قیومیت را داشته باشد تا این خلق همواره وجود داشته باشد.

🔸 صفاتی را در نظر می گیریم و بحث می کنیم که بیشتر با آن سروکار داریم.

📌پروردگار ما احتیاج به مکان ندارد.

🔹 شیئی که مکانی را اشغال کند مسلماً به اندازه همان مکان محدود شده، از نظر ارتفاع، حجم، عرض و طول و... فضایی را اشغال کرده است، اگر چه بسیار بزرگ باشد. در این صورت چون محدود شده پس مخلوق است نه خالق. در صورتی که ما به دنبال خالق هستیم.

❓سوال: 
🔻 اینکه می گویید خداوند متعال در همه جا هست و احتیاج به مکان ندارد، این بودن چگونه است؟  
🔻 آیا پروردگار مثل هوا جایی را اشغال کرده است؟ 
🔻 آیا خدا در هرچیزی هست؟ نعوذ بالله در نجاسات هم هست؟ (اگر بگوییم آری که بسیار بد است و اگر بگوییم نه، جایی را پیدا کردیم که خدا نیست!)

🔸 اولا ما معتقد نیستیم به اینکه پروردگار ما در چیزی وجود دارد، چرا که اگر به این سخن معتقد باشیم که خداوند در چیزی هست در اینصورت خداوند محدود به آن چیز شده است که این غیر ممکن است.

🔹 ثانیاً بودن پروردگار با بودن مخلوقات که بصورت فیزیکی است بسیار متفاوت است.

🔻اگر ما بخواهیم در جایی باشیم باید در آنجا حضور فیزیکی داشته باشیم و یک مکانی را اشغال کنیم.  حال این حضور پروردگار که مانند مخلوقات نیست، پس چگونه است؟

🔸 حضور پروردگار بصورت علمی است. در واقع احاطه علمی دارد. یعنی به تمام مخلوقات به علم خودش آگاه است و بصورت علمی حضور دارد.

الله (همان) کسی است که هفت آسمان را آفرید، و از زمین (نیز) همانند آنها را (آفرید). و فرمان (الله) پیوسته در میان آنها نازل می‌شود تا بدانید که الله بر هرچیز تواناست، و آن که علم الله بر همه چیز احاطه دارد. سوره طلاق، آیه ۱۲

🔻 ما صانع(سازنده) هستیم و پروردگار هم صانع است، چه تفاوتی بین سازندگی ما و خالق ما هست؟

🔹 ما اراده می کنیم ساختمانی را بسازیم، این ساختن چند سالی طول می کشد. فوق اراده ما اراده پروردگار است، چرا که هرگاه بخواهد ما نیست می شویم و دیگر نمی توانیم صانع باشیم ولی پروردگار صانع است به اراده خود نه به اراده مثلا انسان ها، پس ما فقط در یک لفظ مشترک هستیم نه در محتوا یعنی سازنده بودن ما با سازنده بودن پروردگار بسیار متفاوت است.

🔻 ما آفریننده هستیم، پروردگار هم آفریننده است، تفاوت در چیست؟  

🔸 آفرینندگی ما در ذهن ما است. ما در ذهن خود مثلا خانه ای را ترسیم می کنیم و تا هروقت هم که بخواهیم در ذهن خود نگه می داریم، لکن به اراده پروردگار می آفرینیم اگر او اذنی ندهد ما نمی توانیم دیگر خالق باشیم.

🔹 ولی در مورد پروردگار اینطور نیست. ما نمی توانیم جلوی آفریدن خدا را بگیریم. لذا باز هم در این زمینه اشتراک لفظی داریم و در محتوا اصلا قابل قیاس نیستیم.

🔻 خداوند احاطه علمی دارد بر تمام اشیاء، این احاطه علمی چگونه است؟

🔸 ما وقتی در ذهن خودمان چیزی را می آفرینیم تا زمانی باقی است که ما بخواهیم یعنی بقای آن، اراده برای بقای آن، ایجاد آن، از بین رفتن آن ؛ قیّومیت است.

🔹 در واقع به این نگه داشتن (نگه داشتن علمی) می گویند قیّومیت.

🔸 قیوم یعنی برپادارنده.

🔹 پروردگار خالق است و برای اینکه آنچه را که خلق نموده باید وضعیت قیومیت را داشته باشد تا این خلق همواره وجود داشته باشد.

الله (معبود بر حق است) هیچ معبودی بحق جز او نیست، زنده (و جهان هستی را) نگه دار و مدبر است ، نه چرت او را فرا گیرد و نه خواب، آنچه  در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست کیست که در نزد اوجز به فرمان او شفاعت کند ؟  آنچه در پیش روی آنان و آنچه در پشت سرشان است می داند. و به چیزی از علم او، جز به آنچه بخواهد احاطه نمی یابد، کرسی او آسمانها و زمین را در بر گرفته،و نگاهداری آن دو (زمین و آسمان) بر او گران و دشوار نیاید، و او بلند مرتبه و بزرگ است. سوره بقره، آیه ۲۵۵(معروف به آیة الکرسی)